سنسور سرعت یا کیلومتر چیست ؟

سنسور سرعت خودرو Vehicle speed sensor )VSS) :

√ وظایف سنسور سرعت:
این قطعه وظایف زیر را به عهده دارد :
1 _ سرعت وسیله نقلیه را مشخص می کند. 
2 _ دور آرام موتور را در هنگام حرکت خودرو تثبیت می کند. 
3 _ شتاب خودرو را بهینه می سازد. 
4 _ نوسانات موتور را کاهش می دهد.

√ محل قرار گیری سنسور سرعت یا کیلومتر :
در مدل های گذشته این قطعه روی پوسته گیربکس و روی دنده کیلومتر شمار گیربکس نصب شده است. 
در مدل های جدیدتر این قطعه اطلاعات خود را از سنسورهای ترمز ABS که روی هر چرخ نصب شده است می گیرد و میانگین سرعت چرخ ها را مقدار سرعت خودرو در نظر می گیرد.

√ ساختار داخلی سنسور سرعت :
این قطعه تشکیل شده از یک شافت که با دنده کیلومتر ترکیب می شود. با گردش شافت خروجی گیربکس و گردش پینیون دنده کیلومتر این شافت شروع به گردش کرده و با اثر الکترومغناطیسی هال کار می کند. به ازای هر 8 مرتبه گردش این شافت، معادل2 کیلومتر بر ساعت تولید فرکانس کرده، به ECU ارسال می کند.

√ مدارهای الکتریکی سنسور سرعت :
این قطعه از یک سوکت 3 پایه تشکیل شده است :
پایه 1 : تغذیه 12+ ولت (از طریق رله دوبل)
پایه 2 : سیم اتصال بدنه
پایه 3 :ارسال سیگنال

√ شرح کار قطعه سنسور سرعت یا کیلومتر :
این قطعه پس از دریافت ولتاژ 12v+ از رله دوبل و پس از حرکت موتور و گردش پینیون دنده کیلومتر و گردش شافت، شروع به ارسال فرکانس های متناسب با سرعت خودرو می کند. در نتیجه ECU از سرعت خودرو مطلع شده، با استفاده از اطلاعات رسیده از این سنسور، وضعیت پاشش سوخت خودرو را در سرعت های مختلف مشخص می کند. 

•    درک سرعت خودرو و نمایش آن
•     فهمیدن دنده درگیرشده در خودرو
•     تصحیح دور آرام هنگامی که خودرو درحال حرکت است (وقتی خودرو در حال حرکت است هوای ورودی خودرو از طریق دریچه گاز تامین می شود و با رها کردن پدال دریچه گاز بسته شده و هوای ورودی از طریق استپرموتور تامین می شود )
•     بهینه کردن شتاب خودرو
•    کاهش مکث های خودرو

وقتی خودرو در حال حرکت است دربرای تعویض دنده ( معکوس) دریچه گاز بسته می شود برای تامین هوای ورودی   ECU از سنسور سرعت سیگنالی دریافت می کند خودرو در حال حرکت است و سنسور دریچه گاز نیز با ارسال سیگنالی بسته بودن خود را اعلام می کند و    ECU استپر موتور را تا آخرین حد خود باز می کند تا هم شتاب خودرو حفظ شود و هم  خودرو در حالت مکث قرار نگیرد.

نحوه عملکرد سنسور سرعت یا کیلومتر روی گیربکس

√ روش های عیب یابی سنسور سرعت سنج خودرو:
_شناسایی عیب هایی که در صورت خرابی قطعه در خودرو به وجود می آید :
در صورت خرابی این سنسور، خودرو هنگام توقف آنی خاموش می کند و یا در سربالایی و در هنگام دنده دادن معکوس ریپ میزند. 

_روش تست قطعه سنسور کیلومتر :
1 _ تست با دستگاه دیاگ  :
سوکت دستگاه دیاگ را به خودرو اتصال می دهیم و وارد منوی کد خطاها می شویم و چک می کنیم که خطایی در مورد این سنسور در حافظه ECU ثبت شده یا نه. در صورت وجود خطا اگر از نوع لحظه ای (i) بود خطا را پاک می کنیم. اما اگر از نوع دائمی (p) بود ابتدا از محکم بودن و تمیز بودن سوکت سنسور مطمئن می شویم، سپس خطا را پاک می کنیم. و بعد با خودرو مسافتی را طی می کنیم و مجددا کد خطاها را چک می کنیم. اگر پاک نشد سنسور خراب است.

سوییچ خودرو را باز کرده تا برق پشت آمپر حاضر شود سپس سنسور را میتوانیم از روی گیربکس باز کرده و با دست میله چرخشی را بچرخانیم ،اگر سنسور سالم باشد عقربه سرعت سنج خودرو شروع به حرکت می نماید و همچنین در دستگاه دیاگ نیز پارامتر سرعت مقدار را نشان میدهد.

✅ برای اطمینان بیشتر از دقت کار سنسور دستگاه دیاگ  را داخل خودرو برده و با سرعت های مختلف خودرو را حرکت می دهیم. اگر سرعت ثبت شده در منوی پارامترهای دستگاه در قسمت سرعت خودرو، مطابق سرعت کیلومتر شمار و سرعت واقعی اتومبیل بود، سنسور درست کنار می کند. 
✅ هرگاه کیلومتر شمار خودرو از کار بیفتد و عیب های گفته شده در بالای بوجود بیاید، سنسور خراب است. همچنین شلاق زدن عقربه کیلومتر شمار نشان از خرابی سنسور دارد. 

2 _ تست ولتاژی :
در صورت خرابی قطعه، سوکت آن را جدا کرده، خودرو را روشن می کنیم. دو سر پروپ ولت متر راه به پایه 1 و 2 سوکت دسته سیم اتصال می دهیم. ولتاژ باید 12v+ باشد. اگر نبود باید مسیر برق را تا رله دوبل چک کنیم. 
3 _ تست اهمی :
به وسیله اهم متر سیم پایه سوم سوکت سنسور را تا پایه ECU (طبق نقشه خودرو مربوطه) چک می کنیم. باید مقاومت آن کمتر از 1Ω باشد، در غیر این صورت مسیر ایراد دارد. 

​4 _ تست دنده کیلومتر گیربکس :
سنسور سرعت را از جای خود باز کرده، زیر چرخ محرک خودرو جک می زنیم. خودرو را دنده یک گذاشته گاز می دهیم تا پینیون دنده کیلومتر شروع به گردش کند. اگر حرکت کرد که هیچ در غیر این صورت ایراد را در دنده کیلومتر گیربکس جستجو می کنیم. سپس سنسور را از نظر سلامت پایه شافت ورودی سنسور بررسی می کنیم. اگر سالم بود ایراد از سنسور سرعت است.

√ سرویس قطعه :
در بعضی از مدلها مثل پیکان، از سوراخ کنار سنسور آب وارد قطعه شده، باعث خرابی آن می شود. لذا باید سوراخ کنار سنسور را با چسب آب بندی یا درپوش مناسب، آب بندی نمود. همچنین باید این قطعه را از نظر آغشته نبودن به روغن بازرسی کرد. 

نکات :
👈 به طور کلی اگر صفحه کیلومتر شمار از کار افتاد به احتمال زیاد سنسور سرعت خراب است.